Stok Yönetiminin Önemi

Üretim dünyasında stoktan daha çok kullanılan bir kavram olmadığı bir gerçektir. Literatüre bakıldığında stokla ilgili yapılan çalışmaların diğer konulara göre çokluğunu görmek mümkündür.

Peki, işletmeler neden stok bulundurmaktan kaçınırlar, bunun en önemli sebebi stoka yatırılan paradır. Girişimci bu parayı alternatif bir alanda kullanmak yerine stoka yatırarak bekletmektedir. Bu ise kaçırılan fırsatları beraberinde getirmektedir.

Tüm bu doğrultularda, dünyada stok yönetiminin önemi özellikle ekonomik daralmanın yaşandığı 2. Dünya Savaşı ve sonrasında artmıştır. Özellikle kendi adını taşıyan üretim sisteminin kurucusu Toyota firmasının dünyadaki başarısı, stok yönetimine odaklanması ve yukarıda bahsedilen stokları azaltıp müşteri hizmet düzeyini yüksek tutmasıyla olmuştur. İhtiyaç anında sadece ihtiyaç kadar stoklamak ve müşteri isteği kadar üretim yapmak olmuştur. Toyota’nın bu başarısı daha sonra Amerikan ve Avrupa endüstrilerine örnek olmuştur.

İyi bir stok yönetimi için işletmelerde ilk uygulama stokların bu sınıflandırmaya tabi tutulmaları olarak belirtilebilir. Özellikle ABC stok sınıflandırması üzerinde detaylı durulmuştur. Stok yöneticisinin hangi stok birimlerine daha fazla özen göstermesine yardımcı olduğundan stok yönetimi açısından önemli bir sınıflandırmadır.

Küreselleşen iş dünyasında işletmeler malzeme tedarik ve dağıtım faaliyetlerini dünyanın her noktasına ulaştırabilmektedirler. Müşteriler ürünlerini hızlı ve güvenilir biçimde teslim almak istemektedirler. Eğer geciken bir sipariş varsa başka tedarik kaynaklarına yönelebilmektedirler. Bu nedenle, son yıllarda stok yönetimi, rekabette başarı kazandıracak aktörlerden biri olmaya başlamıştır.

Bir başka açıdan stok yönetimi, işletmeye taşıdığı yük olarak da görülebilmektedir. Özellikle mamul üreten işletmelerde stoklara yatırılan para hiç de küçümsenemeyecek kadar büyüktür. Üretilen bir ürünün satmaması ya da siparişi verilen bir ham maddenin belli bir zaman depoda kalması ve üretime sokulamaması işletmeye hem direkt maliyet olarak yansımakta hem de kaçırılan fırsatlardan ötürü de dolaylı maliyet kalemi olmaktadır. Aynı şekilde üretilmesi gereken bir mamule ait ham maddenin de depoda bulunmaması, müşteriye zamanında ürünü teslim edememeye hatta müşteriyi kaybetmeye neden olacaktır. Bu açıdan da stok yönetiminin ne denli önemli olduğu görülmektedir. Stok yönetimi ile üretim planlama ve çizelgelemenin ne denli önemli olduğunu kavrayıp kendi operasyonel faaliyetlerine yönelen işletmeler ayakta kalmış hatta diğerlerinin yerini doldurarak daha da büyümüştür.